PISMA O SZTUCE I LITERATURZE

Książka dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Zdaniem Luhmanna społeczeństwo jest komunikacją. Poszczególne jego części różnicują się ze względu na ewolucję komunikacji. Także sztukę Luhmann uznał za system wytworzony wewnątrz komunikacji. Możliwości sztuki i warunki jej zgodności z innymi strukturami systemu społecznego nie są dowolne, lecz mają pewną strukturę. Z tej perspektywy autor w zebranych w tym tomie esejach opisuje ”kod„ i ”medium„ sztuki.
Luhmann nie jest (wbrew teoretykom sztuki konceptualnej) zwolennikiem wymazania z estetyki pojęcia piękna. To jego na pozór tradycjonalistyczne podejście wypływa jednak z wysoce oryginalnej koncepcji natury sztuki. Sztuka jest samowystarczalnym i samotworzącym się podsystemem systemu społecznego. Wyodrębnia się jako pewna forma komunikacji oparta na rozróżnianiu według podziału piękne/brzydkie. Podobnie kodują się inne systemy funkcjonalne, np. gospodarka przez kod mieć/nie mieć, polityka przez kod rząd/opozycja, a nauka przez kod prawda/fałsz.

Niklas Luhmann (1927-1998), niemiecki socjolog, twórca teorii systemów i ogólnej teorii społeczeństwa. Główne dzieła: Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii (1984, wyd. pol. 2007), Die Gesellschaft der Gesellschaft (1997) oraz cykl dziewięciu monografii o poszczególnych systemach funkcjonalnie zróżnicowanego społeczeństwa: ekonomii, nauce, prawie, mediach masowych, sztuce, polityce, religii, wychowaniu i miłości, opublikowanych w latach 1982-2008. W Polsce ukazały ponadto: Funkcja religii (1977, wyd. pol. 1998), Teoria polityczna państwa bezpieczeństwa socjalnego (1981, wyd. pol. 1994), Semantyka miłości. O kodowaniu intymności (1982, wyd. pol. 2003).