T. 05: WKRACZANIE W DOROSŁOŚĆ
Tożsamość i poczucie dorosłości młodych osób z ograniczeniami sprawności

KSIĄŻKA DOSTĘPNA W FORMACIE PDF ZA DARMO (link na dole strony)!
Seria Aktywność Zawodowa Osób z Ograniczeniami Sprawności to 13 tomów prezentujących wyniki badań przeprowadzonych w ramach systemowego projektu badawczego ”Ogólnopolskie badanie sytuacji, potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych„.
Celem projektu było opracowanie rekomendacji dla ogólnokrajowej strategii na rzecz zwiększenia aktywności społeczno-zawodowej osób z ograniczeniami sprawności, szczególnie z rzadko występującymi oraz sprzężonymi (złożonymi). Badania przeprowadzono w 2009 roku w dwóch etapach. Etap I został zrealizowany przez Zespół Badawczy SWPS w Warszawie, etap II przez Instytut Badania Rynku i Opinii Millward Brown SMG/KRC.
W etapie I zbadano ponad 2 tys. osób. Analizowano różne obszary funkcjonowania dorosłych osób niepełnosprawnych, m.in. podleganie działaniu stereotypów społecznych, spostrzeganie swojego życia, orientacja temporalna, tożsamość i poczucie dorosłości, etapy radzenia sobie z utratą sprawności, funkcjonowanie w społecznościach lokalnych i wirtualnych, samoakceptacja, jakość życia, partycypacja społeczna i obywatelska, komunikacja i funkcjonowanie w grupie, poczucie więzi, planowanie swego życia. W etapie II pomiarem objęto grupę 100 tys. osób niepełnosprawnych z różnymi ograniczeniami sprawności. W badaniach kwestionariuszowych pytano o sytuację gospodarstwa domowego, ograniczenia sprawności i ich przyczyny, sytuację rodzinną, wykształcenie i aktywność zawodową oraz potrzeby i rodzaj otrzymywanego wsparcia.
Wszystkie tomy w serii kończą się rekomendacjami dotyczącymi warunków koniecznych dla (1) pełniejszej integracji społecznej osób z ograniczeniami sprawności w ich środowisku życia i (2) skuteczniejszej aktywizacji zawodowej, przede wszystkim na otwartym rynku pracy.

Konrad Piotrowski
mgr psychologii, absolwent Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie (psychologia społeczna), doktorant środowiskowych studiów doktoranckich SWPSi Instytutu Psychologii PAN. Pod kierunkiem prof. dr hab. Anny I. Brzezińskiej przygotowuje rozprawę doktorską pt.: ,,Formowanie się tożsamości w okresie wyłaniającej się dorosłości. Analiza porównawcza młodzieży sprawnej i z ograniczeniami sprawności„. Współautor trzech monografii naukowych (2008) i serii artykułów (Nauka, 2008, nr 1-4) będących częścią projektu ,,Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych„ oraz artykułów naukowych na temat kulturowej adaptacji narzędzia do diagnozy wymiarów i statusu tożsamości. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół rozwoju człowieka u progu dorosłości, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki formowania się tożsamości.
Jak we współczesnej psychologii rozumiane jest pojęcie dorosłości? Kiedy o człowieku możemy powiedzieć, że przestał być dzieckiem, a stał się dorosłym? Czy osoby niepełnosprawne doświadczają innych niż ich sprawni rówieśnicy problemów na drodze ku dorosłości?
W okresie przejściowym pomiędzy dzieciństwem a dorosłością najważniejszą kwestią, z jaką muszą sobie poradzić wszyscy młodzi ludzie, niezależnie od stanu ich zdrowia czy sprawności, jest zbudowanie stabilnej tożsamości. W tym celu niezbędne jest gromadzenie różnorodnych doświadczeń i wiedzy na temat siebie oraz świata, a także korzystanie z ofert, jakie tworzy otoczenie bliższe i dalsze, oraz możliwości zaangażowania się w przynoszące satysfakcję działania w społeczeństwie.
Nasze poszukiwania skoncentrowane były na odkryciu czynników, które mogą stanowić w tym procesie wsparcie dla młodych ludzi bądź też stanowić czynniki ryzyka i utrudniać, a czasem nawet uniemożliwiać podążanie ścieżką prowadzącą ku pełnej dorosłości.
Monografia ta jest wyjątkowo dobrze skonstruowana, przejrzysty tok wywodu świadczy o bardzo dobrym przemyśleniu tematu. Najważniejsze jest jednak to, że bardzo praktyczne badania nad problemami osób niepełnosprawnych podjęto i prowadzono dopiero po znakomitym teoretycznym przygotowaniu pola badawczego. Uważam, że dzięki takiemu przygotowaniu można było wyodrębnić nowe tematy, nowe metody oraz uzyskać wyniki przydatne dla praktyki wspomagania osób niepełnosprawnych.
prof. dr hab. Helena Sęk
Monografia w sposób zwięzły i klarowny przedstawia badania dotyczące formowania się tożsamości u osób niepełnosprawnych wchodzących w dorosłość. Daje również wiele wskazówek ukazujących możliwości promowania dorosłości osób niepełnosprawnych, zwłaszcza w tych kwestiach, które okazują się dla nich problematyczne. Obok wartości poznawczej ma zatem dużą wartość praktyczną.
prof. dr hab. Piotr Oleś