T. 13: WSPARCIE DLA OSÓB Z OGRANICZENIAMI SPRAWNOŚCI I ICH OTOCZENIA
Wyniki badań

KSIĄŻKA DOSTĘPNA W FORMACIE PDF ZA DARMO (link na dole strony)!
Seria Aktywność Zawodowa Osób z Ograniczeniami Sprawności to 13 tomów prezentujących wyniki badań przeprowadzonych w ramach systemowego projektu badawczego ”Ogólnopolskie badanie sytuacji, potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych„.
Celem projektu było opracowanie rekomendacji dla ogólnokrajowej strategii na rzecz zwiększenia aktywności społeczno-zawodowej osób z ograniczeniami sprawności, szczególnie z rzadko występującymi oraz sprzężonymi (złożonymi). Badania przeprowadzono w 2009 roku w dwóch etapach. Etap I został zrealizowany przez Zespół Badawczy SWPS w Warszawie, etap II przez Instytut Badania Rynku i Opinii Millward Brown SMG/KRC.
W etapie I zbadano ponad 2 tys. osób. Analizowano różne obszary funkcjonowania dorosłych osób niepełnosprawnych, m.in. podleganie działaniu stereotypów społecznych, spostrzeganie swojego życia, orientacja temporalna, tożsamość i poczucie dorosłości, etapy radzenia sobie z utratą sprawności, funkcjonowanie w społecznościach lokalnych i wirtualnych, samoakceptacja, jakość życia, partycypacja społeczna i obywatelska, komunikacja i funkcjonowanie w grupie, poczucie więzi, planowanie swego życia. W etapie II pomiarem objęto grupę 100 tys. osób niepełnosprawnych z różnymi ograniczeniami sprawności. W badaniach kwestionariuszowych pytano o sytuację gospodarstwa domowego, ograniczenia sprawności i ich przyczyny, sytuację rodzinną, wykształcenie i aktywność zawodową oraz potrzeby i rodzaj otrzymywanego wsparcia. Wszystkie tomy w serii kończą się rekomendacjami dotyczącymi warunków koniecznych dla (1) pełniejszej integracji społecznej osób z ograniczeniami sprawności w ich środowisku życia i (2) skuteczniejszej aktywizacji zawodowej, przede wszystkim na otwartym rynku pracy.

Anna Izabela Brzezińska
prof. dr hab., psycholog, pracuje na UAM w Poznaniu i w SWPS w Warszawie. Autorka monografii Społeczna psychologia rozwoju (2000), współautorka książki W poszukiwaniu złotego środka. Rozmowy o rozwoju człowieka (2005), redaktorka i autorka podręczników, m.in. Portrety psychologiczne człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (2005). Redaktorka serii poświęconej aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osób z ograniczeniami sprawności.
Jacek Pluta
dr socjologii, adiunkt w Instytutcie Socjologii UWr. Autor książki Społeczno-kulturowe procesy definiowania postaw (2002), współredaktor książki My, wrocławianie. Szkice o przestrzeni społecznej miasta (2006). Autor publikacji poświęconych samozatrudnieniu, analizie rynku szkoleń i doradztwa.
Piotr Rycielski
mgr psychologii, absolwent SWPS w Warszawie oraz międzywydziałowych interdyscyplinarnych studiów doktoranckich na UW. Pracował przy projektach badawczych ”Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje deliberatywnego podejmowania decyzji w grupach politycznych„, ”Dylematy społeczne - próby integracji„ oraz ”Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych„.
Do grup ryzyka (wyodrębnionych w badaniach ogólnopolskich przeprowadzonych na próbie 100 tys. osób) zaliczamy osoby zagrożone wykluczeniem społecznym czy samowykluczeniem, które nie zaakceptowały utraty sprawności bądź dotknięte są nietypową chorobą. Osoby te mogą doświadczać poczucia inności, stygmatyzowania czy nawet dyskryminowania z uwagi na rzadkie występowanie, wyjątkowość swojej choroby. Potrzebują najczęściej zwiększonych środków finansowych na zaspokojenie potrzeb związanych z doświadczanymi przez nie trudnościami w codziennym funkcjonowaniu.
W wielu sytuacjach pomoc rodziny czy lokalnych instytucji nie wystarcza. Wskazujemy na te obszary społecznej organizacji (m.in. trzeci sektor, przedsiębiorczość społeczna, grupy samoorganizacji i samopomocy, liderzy w małych lokalnych społecznościach), w ramach których można skuteczniej organizować i doraźną pomoc, i długofalowe wsparcie dla osób niepełnosprawnych.
Dużą wartością publikacji jest jej oparcie na najnowszych podręcznikach i stanowiskach światowych, europejskich i polskich (konwencje, rezolucje, uchwały, ustawy) odnoszących się do wykluczenia i inkluzji społecznej osób niepełnosprawnych. W wymiarze naukowym spełnia najwyższe standardy rzetelnych badań, w płaszczyźnie praktycznej umożliwia budowanie programów pracy socjalnej, a w perspektywie - rozsądnej polityki społecznej państwa.
prof. dr hab. Roman Ossowski
Specyfika dziedzin reprezentowanych przez poszczególnych autorów pozwoliła stworzyć książkę umożliwiającą Czytelnikowi osadzenie opisywanej tematyki w realiach praktyki społecznej. Niezaprzeczalnym walorem książki jest jej interdyscyplinarny charakter.
dr Dariusz Rosiński