Od cyfryzacji i robotyzacji do sztucznej inteligencji
Wyzwania dla gospodarki i rynku pracy

O ile jeszcze kilka dekad wcześniej jedynym inteligentnym elementem gospodarki był człowiek, który kierował pracą maszyn i urządzeń, usprawniał ich działanie, o tyle obecnie dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji zmienia się nie tylko miejsce człowieka w organizacji pracy, lecz także charakter i styl pracy. W wielu przypadkach partnerem człowieka nie jest inny człowiek, ale maszyna. Zmiany te wpływają na gospodarkę, politykę oraz funkcjonowanie państw na poziomie lokalnym i globalnym, również na sposób komunikowania się oraz standard życia. Dlatego też wprowadzane procesy technologiczne, ich wpływ na naturę pracy i rozwój społeczny budzą duże zainteresowanie badaczy, stanowią przedmiot analiz, których wyniki weryfikowane są w dyskusjach, nie tylko naukowych.

Pojawienie się sztucznej inteligencji spowodowało liczne obawy pracowników, dotyczące społecznych, gospodarczych i etycznych konsekwencji jej coraz szerszego stosowania. Sytuacja wymaga propagowania idei kształcenia przez całe życie (lifelong learning), powiązania inwestycji  w kapitał ludzki z potrzebami gospodarki (w tym restrukturyzacja, rekonwersja wewnętrzna, przekwalifikowanie dla potrzeb rynku pracy), a także innowacyjnych rozwiązań w sferze usług publicznych i nowego podejścia do systemu zabezpieczenia społecznego (ubezpieczenie od bezrobocia), zreformowania działania urzędów pracy. Te często powtarzane cele muszą w obliczu rzeczywistych zmian przybrać realne kształty, bo każdy kolejny rok zaniechania będzie zwiększał ryzyko bezrobocia strukturalnego, narastania obaw pracowników i wykluczenia społecznego, wreszcie budził lęk i opór wobec postępujących zmian.

Jacek Męcina – prawnik i politolog, profesor nauk społecznych, kierownik Katedry Ustroju Pracy i Rynku Pracy WNPiSM Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 2016–2018 dyrektor Instytutu Polityki Społecznej. Członek rady programowej dwumiesięcznika Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, członek kolegium redakcji Polityka Społeczna. Zainteresowania naukowe: prawo pracy i stosunki pracy, problematyka wynagrodzeń, dialog społeczny oraz polityka zatrudnienia i polityka rynku pracy. Stypendysta Fundacji Alexandra von Humboldta i Programów Europejskich. Pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy (2005), sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (2012–2015), jest doradcą Zarządu Konfederacji Lewiatan, członkiem Rady Dialogu Społecznego, przewodniczącym Zespołu Budżetu, Wynagrodzeń i Świadczeń Socjalnych.